Gent, Odun Sobası Kaynaklı Hava Kirliliğini Vatandaşlarıyla Birlikte Ölçüyor…

Belçika’nın Gent şehri, özellikle kış aylarında artan odun sobası ve şömine kullanımının hava kalitesi ve halk sağlığı üzerindeki etkisini araştırmak için yenilikçi bir pilot proje başlatıyor. “Vatandaş bilimi” (citizen science) modeliyle işleyecek proje kapsamında, evlerinde odun yakan gönüllü sakinler, iç ve dış mekanlara yerleştirilecek sensörlerle emisyon ölçümü yapacak.

Proje, enerji krizinin ardından odunla ısınmanın Flanders genelinde artması ve bunun hava kirliliğindeki payının endişe verici boyutlara ulaşması üzerine hayata geçiriliyor. Gent Belediye Meclisi Üyesi (Yeşil Parti) Filip Watteeuw, projenin amacını, “Odun yakmanın hava kalitesi ve sağlık üzerindeki etkilerini anlamak istiyoruz” sözleriyle açıklıyor.

—–Hedef, Kirliliğin Haritasını Çıkarmak…

Watteeuw, Flaman Çevre Ajansı’nın (VMM) raporlarına atıfta bulunarak, odun yakmanın artık havadaki azot oksit (NOx) ve partikül madde (PM) kirliliğinin önemli bir kaynağı haline geldiğini vurguladı. VMM Sözcüsü Katrien Smet’in geçen yıl yaptığı, “Flanders’daki partikül madde emisyonlarının ana kaynağı bu” açıklaması, projenin arka planındaki aciliyeti gözler önüne seriyor. Smet, “Hanelerin aksine, sanayi ve ulaşımın payının azaldığını görüyoruz” diyerek dikkat çekici bir trende işaret etmişti.

Gent şehri, bu pilot projeyle, odun yakmadan kaynaklanan yerel kirliliğin katkısını daha net bir şekilde haritalandırmayı ve mevcut verileri somutlaştırmayı hedefliyor.

—–Vatandaşlar Bilimin Bir Parçası Olacak…

Projenin merkezinde şehrin sakinleri yer alıyor. Kasım ayından itibaren kayıt yaptırmaya başlayabilecek olan gönüllülerden, ölçüm yapılabilmesi için evlerinin yakınında (komşu konumunda da olsa) bir odun yakma tesisi (soba, şömine) bulunması şartı aranıyor. Seçilen katılımcılara hem dış hem de iç mekan için sensör kutuları verilecek. Watteeuw, iç mekan sensörlerinin neden gerekli olduğunu, “Çünkü orada da (iç mekanda) potansiyel bir etki var” diyerek açıklıyor.

Ölçümlerin Aralık ayında başlaması ve yaklaşık üç ay sürmesi planlanıyor. Şehir, proje için 10.000 euro’luk tek seferlik bir hibe sağlarken, ortak kuruluşlar da dış mekan ölçümleri için 60, iç mekan ölçümleri için 20 sensör kutusu temin ediyor.

—–Başarılı Vatandaş Bilimi Projelerinin İzinde…

Gent, bu girişimi hava kalitesi (Curieuzeneuzen) ve gürültü kirliliği (De Oorzaak) alanlarındaki başarılı vatandaş bilimi projelerinin bir devamı olarak görüyor. Watteeuw, projenin nihai hedefini Vlaams Belang’lı Belediye Meclisi Üyesi Barbara Bonte’nin sorularına verdiği yanıtta şöyle özetliyor: “Politika konusunda farkındalık yaratmak ve destek oluşturmak istiyoruz.”

Pilot uygulamanın bu kış Gent’te başlamasının ardından, olumlu sonuçlar alınması durumunda projenin tüm Flaman Bölgesi’ne yaygınlaştırılması bekleniyor. Bu çalışma, yerel yönetimlerin çevre sorunlarına çözüm ararken vatandaşları sürecin doğrudan bir parçası haline getirdiği işbirlikçi bir model sunuyor.